آیة الله حاج شیخ جواد مروی حفظه الله در پایان درس خارج فقه خود در روز چهارشنبه 1401.09.23 در ادامه تبیین الزامات و بایسته‌های طلبگی و به مناسبت هفته پژوهش، به نکاتی با محوریت لزوم تحقیق و دقت در پژوهش اشاره فرمودند.
الزامات و بایسته‌های طلبگی (3) پژوهش و تحقیق
در ادامۀ نکاتی که در چهارشنبه‌ها بیان می‌کردیم به مناسبت اینکه هفته پژوهش هم هست اشاره میکنم که یکی از الزامات طلبگی ورود درست و کارورزی دقیق نسبت به تحقیق و پژوهش است. تقاضا دارم هم دوستانی که سابقه در مباحث دارند جمعی بالفعل یا بالقوه در صراط تدریس هستند و عزیزانی که سال اول حضورشان در درس خارج است توجه کنند که یکی از نکات مهم این است که هنرهای پژوهشی را درست بیاموزیم. گاهی به متولیان امور اشاره میکنم که اگر استاد بتواند روحیه تحقیق و پژوهش را در طلبه خودش زنده کند در مسیر علوم حوزوی یکی از ارکان مهم توفیق را با طلبه قرین و همراه کرده است. چه بسیار استعدادهای خوبی که روش کار تحقیقی و پژوهشی را بلد نیستند هر چند استعداد موج می‌زند لکن نتیجه ای که باید از زحمات خودش بگیرد به دست نمی‌آورد.
لذا در حلقاتی هم که دوستان در کنار بحث دارند یکی از ضروری ترین کارهایشان این باشد که روش تحقیق و پژوهش را به دوستان بیاموزند و از آسیبهای جدی است که همه زندگانی علمی طلبه را تحت الشعاع قرار می‌دهد اگر روش پژوهش را بلد نباشد.
مثال مهمی است که یک مجموعه ای بودند در نجف داعیه اصلاح و تحول در حوزه نجف داشتند زحماتشان مشکور من در مقام نقد نیستم هر چند به نقد هم باید پرداخت اما وقتی خواستند با مجموعه ای کار کنند که ابزار صحیح پژوهش را نداشتند به خروجی های آن مجموع نگاه کنید گفته ام کتاب شرح لمعه را در 11 جلد منتشر کردند مکاسب را با ملحقاتش درحدود بیست جلد چاپ کردند و مطرح کردند دراساتٌ فی الاصول کفایه را در 6 جلد کار کردند و ارائه دادند حتی تقریظ بعض اعلام نجف را هم در بعض این کتابهایشان گرفته اند اما نگاه کنید ما حصل پژوهش را در مکاسبشان فقط اشاره میکنم
مکاسبشان را که نگاه میکنیم موارد زیادی آنجا که مطلب مرحوم شیخ واضح است شروع به قلم فرسایی کرده اند آنجا که مطلب غامض است فروگذار کرده اند. تنزل تحقیق را ببینید گاهی مرحوم شیخ در مکاسب نقل میکند از صاحب ریاض عن خاله العلامه اینها خیال کردند هر جا علامه گفتند یعنی علامه مجلسی حاشیه زده اند که مقصود علامه مجلسی است در حالی که دائی صاحب ریاض مرحوم وحید بهبهانی است. گاهی میگوید خالی العلامه دام ظله باز هم توجه نکرده اند که زنده است گفته اند علامه مجلسی است.
در فهرست این کتب جایی دیدم نوشته کتاب الصحیح للشیخ الطوسی گفتم این چه کتابی است بعد دیدم شیخ انصاری گفته روی الشیخ فی الصحیح عن ابن محبوب عن ابی ولاد از این عبارت استفاده کرده اند که شیخ طوسی کتاب صحیح دارد.
فردی که مکاسب تحقیقی 25 جلدی را دست او داده اند برای آدرس دهی نباید اینقدر توجه داشته باشد؟!
همینطور کتابی نوشته مقرّب النهایه که شیخ انصاری گزارش داده از این کتاب، نگاه کردم دیدم عبارت شیخ انصاری چنین است که اما تملیک المنافع ففی الجواز مطلقا کما یظهر من التذکره و مقرّب النهایه. یعنی در نهایه علامه حلی اقرب شمرده شده است.
و انواع اشتباهات. گفتم در قم هم بعض مجامع را دیدم کتاب منتشر میکنند. بعض علماء رجالی فردی را در رجال میزنند بِشر بن کثیر من اصحاب النبی رجع الی علی علیه السلام. هر چه گشتم که بشر بن کثیر کیست مراجعه کردم مطلب منبع را که از علماء بزرگ مینویسد فلانی از اصحاب پیامبر برگشتند به امیر مؤمنان بعد میگوید و بشرٌ کثیر که برگشته اند به امیر مؤمنان بعد بَشَر را بِشر خوانده است.
شیوه دقیق پژوهش را بیاموزید که اگر آرام آرام بیاموزیم دچار این اشتباهات نخواهیم شد.
ان شاء الله توفیق داشته باشید و داشته باشیم که در این زمینه قدم برداریم.
